Καταδολίευση δανειστών

Στην καταδολίευση δανειστών, ο οφειλέτης, θέλοντας να αποποιηθεί των οφειλών του, μεταβιβάζει την περιουσία του σε τρίτους, ώστε οι δανειστές να μην βρίσκουν περιουσία στο όνομα του οφειλέτη, και να μην μπορούν να προχωρήσουν σε κατάσχεση. Κατά της τακτικής αυτής, ο δανειστής έχει δύο επιλογές, την αγωγή διάρρηξης της καταδολιευτικής απαλλοτρίωσης, και την αγωγή σωρευτικής αναδοχής χρέους.

Αγωγή διάρρηξης της καταδολιευτικής απαλλοτρίωσης

Στοιχεία του ορισμένου της αγωγής διάρρηξης απαλλοτρίωσης (παυλιανής αγωγής) είναι

Ύπαρξη απαίτησης του δανειστή

Είναι αδιάφορο αν η απαίτηση του δανειστή τελεί υπό αναβλητική αίρεση ή προθεσμία, ή το αν αυτή έχει βεβαιωθεί δικαστικά, και το αν έχει εξοπλιστεί με εκτελεστό τίτλο ΑΠ 765/2014. Αρκεί η απαίτηση να έχει γεννηθεί κατά τον χρόνο της απαλλοτρίωσης και να είναι ληξιπρόθεσμη κατά τη συζήτηση της σχετικής αγωγής ΑΠ 765/2014.

Μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων

Ως απαλλοτριωτική δικαιοπραξία θεωρείται και η εγγραφή προσημείωσης υποθήκης σε ακίνητα του οφειλέτη, όταν αυτή αποσκοπεί στη μεταβολή της σειράς κατάταξης των δανειστών από μελλοντικά επαπειλούμενο πλειστηριασμό των ακινήτων του οφειλέτη ΑΠ 1301/2011.

Αφερεγγυότητα του οφειλέτη

Αφερεγγυότητα αποτελεί η ανεπάρκεια της (εμφανούς) περιουσίας του οφειλέτη προς ικανοποίηση του δανειστή ΑΠ 765/2014.

Πρόθεση βλάβης των δανειστών

Πρόθεση βλάβης του δανειστή θεωρείται ότι υπάρχει όταν ο οφειλέτης γνωρίζει ότι με την απαλλοτρίωση του περιουσιακού του στοιχείου θα περιέλθει σε τέτοια οικονομική κατάσταση, ώστε η περιουσία που του απομένει να μην επαρκεί για την ικανοποίηση του δανειστή ΑΠ 1815/2012. Η πρόθεση βλάβης εκ μέρους του οφειλέτη είναι αυτοτελής και δεν καλύπτεται από το γεγονός ότι άλλος εις ολόκληρον οφειλέτης έχει επαρκή περιουσία για την κάλυψη των απαιτήσεων 507/2009 Εφ.Αθηνών.

Γνώση ενέργειας προς βλάβη των δανειστών

Η γνώση δεν απαιτείται αν η απαλλοτρίωση έγινε από χαριστική αιτία ΑΠ 339/2016. Η γνώση συγκεκριμένων ατόμων τεκμαίρεται εκ του νόμου, ωστόσο το τεκμήριο είναι μαχητό ΑΠ 1910/2009 730/2009 Εφ.Αθηνών. Στη γονική παροχή δεν τίθεται θέμα ανατροπής του τεκμηρίου αυτού επειδή πρόκειται για χαριστική δικαιοπραξία 157/2007 Εφ.Αθηνών. Για να ισχύσει το τεκμήριο γνώσης του τρίτου, πρέπει η αγωγή να επιδοθεί στον τρίτο εντός έτους από την απαλλοτρίωση ΑΠ 339/2016 άρ. 941 εδ. 3 ΑΚ. Ο τρίτος πρέπει να γνωρίζει θετικά την καταδολιευτική πρόθεση του οφειλέτη και δεν αρκεί η υπαίτια άγνοιά του, έστω και οφειλόμενη σε βαριά αμέλειά του ΑΠ 765/2014. Αν στην αγωγή δεν περιλαμβάνεται αναφορά σε γνώση του τρίτου περί απαλλοτρίωσης προς βλάβη των δανειστών, και δεν ισχύει το τεκμήριο περί γνώσης, η αγωγή είναι νομικά αόριστη και μη νόμιμη ΑΠ 339/2016.

Αξία των απαλλοτριωθέντων

Η αντικειμενική αξία των ακινήτων κατά την άσκηση της αγωγής αρκεί για το ορισμένο της 37899/2008 Πολ.Πρ.Θεσσαλονίκης. Η ονομαστική αξία των μετοχών αρκεί για το ορισμένο της αγωγής ΑΠ 1701/2008. Ο ισχυρισμός ότι η αξία των απαλλοτριωθέντων είναι ανώτερη αυτής που αναγράφεται στην αγωγή αποτελεί άρνηση της αγωγής ΑΠ 1174/2007.

Παραγραφή αγωγής διάρρηξης απαλλοτρίωσης

Η αγωγή διάρρηξης απαλλοτρίωσης παραγράφεται πέντε έτη από την απαλλοτρίωση άρ. 946 ΑΚ. Χρόνος έναρξης της παραγραφής είναι ο χρόνος που έλαβε χώρα η απαλλοτριωτική δικαιοπραξία ΑΠ 1695/1998. Η προθεσμία αυτή αποτελεί παραγραφή και όχι αποσβεστική προθεσμία, άρα κρίνεται ημερολογιακά στα πέντε έτη και όχι κατά το τέλος του αντίστοιχου πέμπτου έτους ΑΠ 1885/2009. Η παραγραφή της αγωγής διάρρηξης είναι ανεξάρτητη της παραγραφής της κύριας απαίτησης ΑΠ 1695/1998. Θα συμβουλευτείτε τον ΑΚ;

Συζήτηση αγωγής διάρρηξης απαλλοτρίωσης

Αν η αγωγή διάρρηξης απαλλοτρίωσης ακινήτων δεν εγγραφεί, εντός 30 ημερών από την κατάθεσή της, στα βιβλία διεκδικήσεων του υποθηκοφυλακείου της περιφέρειας όπου βρίσκεται το ακίνητο, απορρίπτεται και αυτεπαγγέλτως ως απαράδεκτη άρ. 220 παρ. 1 ΚΠολΔ. Μεταξύ περισσότερων εναγομένων ιδρύεται αναγκαστική ομοδικία ΑΠ 552/2011. Κατά μια άποψη, αν το μεταβιβασθέν ακίνητο έχει υπέρογκες υποθήκες και ο αιτών τη διάρρηξη είναι απλός εγχειρόγραφος δανειστής, είναι στην κρίση του δικαστή αν θα υπάρχει όφελος για τον δανειστή, και άρα άμεσο έννομο συμφέρον του προς διάρρηξη της απαλλοτρίωσης 158/2010 Πολ.Πρ.Κορίνθου άρ. 68 ΚΠολΔ. Κατ' άλλη άποψη, και στην περίπτωση αυτή ο αιτών τη διάρρηξη έχει άμεσο έννομο συμφέρον να διαρρήξει τη δικαιοπραξία, εύλογα προσδοκώντας τη μερική, έστω, απόσβεση των οφειλών του μεταβιβάσαντος μετά από τη διάρρηξη, την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό, ώστε να αποσβεστεί η απαίτηση του εν λόγω δανειστή σε δεύτερο χρόνο άρ. 68 ΚΠολΔ. Αν απαλλοτριώθηκαν περισσότερα αντικείμενα, το δικαστήριο οφείλει να διατάξει τη διάρρηξη για το ποσό που καλύπτει την απαίτηση του δανειστή ΑΠ 1963/2009. Αν απαλλοτριώθηκε ένα αντικείμενο, το δικαστήριο οφείλει να διατάξει τη διάρρηξη για το ποσοστό ιδιοκτησίας επί του αντικειμένου που αντιστοιχεί στην απαίτηση του δανειστή ΑΠ 1963/2009. Και στις δύο περιπτώσεις το δικαστήριο θα πρέπει να εκτιμήσει για την έκταση της διάρρηξης το κεφάλαιο της απαίτησης, τους τόκους της, τα έξοδα της επικείμενης αναγκαστικής εκτέλεσης και το γεγονός ότι ο πλειστηριασμός είναι πιθανόν να μην αποδώσει την αγοραία αξία του αντικειμένου ΑΠ 1963/2009. Η διάρρηξη ενεργεί μόνο για τον δανειστή που την πέτυχε. Αυτός κατάσχει το μεταβιβασθέν, μέχρι του ποσοστού της διάρρηξης, σαν να μην είχε μεταβιβαστεί ποτέ, στρέφοντας την κατάσχεση μόνο κατά του οφειλέτη, και όχι του τρίτου 639/2009 Εφ.Πατρών.

Παράνομη ενέργεια, αλλά όχι αδικοπραξία

Η καταδολιευτική απαλλοτρίωση αποτελεί παράνομη συμπεριφορά άρ. 397 ΠΚ, αλλά δεν αποτελεί αδικοπραξία κατά την έννοια του άρ. 914 ΑΚ Ολομ. ΑΠ 12/2008. Αποζημίωση σε περίπτωση καταδολιευτικής απαλλοτρίωσης μπορεί να επιδικαστεί αν συντρέχουν περισσότερα ή βαρύτερα στοιχεία από τα απαιτούμενα κατά τον Αστικό Κώδικα (πχ. συμπαιγνία οφειλέτη και τρίτου, απάτη) Ολομ. ΑΠ 12/2008. Η συμπαιγνία στην περίπτωση αυτή περιλαμβάνει τον δόλο του οφειλέτη και τη γνώση του τρίτου, όπως απαιτεί ο Αστικός Κώδικας, αλλά περιλαμβάνει και την κατάστρωση σχεδίου προς αποξένωση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη Ολομ. ΑΠ 12/2008.

Ποινική ευθύνη από καταδολιευτική απαλλοτρίωση

Η καταδολιευτική απαλλοτρίωση αποτελεί ποινικό αδίκημα άρ. 397 ΠΚ. Το αδίκημα της καταδολιευτικής απαλλοτρίωσης διώκεται ύστερα από έγκληση άρ. 397 παρ. 3 ΠΚ, εντός της τρίμηνης προθεσμία περί έγκλησης άρ. 117 παρ. 1 ΠΚ. Στην ποινική δίκη δεν ισχύουν τα τεκμήρια περί γνώσης του οφειλέτη ή δόλου του που ορίζει ο ΑΚ.

Αγωγή σωρευτικής αναδοχής χρέους

Προϋποθέσεις της αγωγής αναδοχής χρέους είναι Αν μεταβιβάζονται μεμονωμένα αντικείμενα, αυτά πρέπει να αποτελούν το σημαντικότερο μέρος της περιουσίας ΑΠ 161/2010. Στη μεταβίβαση επιχείρησης, ως περιουσία λαμβάνεται υπόψη και ο εξοπλισμός, η φήμη, η πελατεία 8257/2005 Εφ.Αθηνών. Χρέος που ανήκει στην περιουσία αποτελεί οποιαδήποτε αξίωση του δανειστή κατά του μεταβιβάσαντος ΑΠ 161/2010. Χρέος που ανήκει στην επιχείρηση είναι τα χρέη της επιχείρησης ΑΠ 161/2010. Ο μεταβιβάζων οφειλέτης δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η διάρρηξη των απαλλοτριώσεων και η κατάσχεση δεν θα του αποδώσει όφελος, γιατί αυτό αποτελεί μελλοντικό και άρα αβέβαιο γεγονός 2957/2005 Εφ.Θεσσαλονίκης. Ο δανειστής μπορεί να στραφεί αυτοτελώς κατά κάθε δανειστή ή και του μεταβιβάσαντος 3425/2009 Εφ.Αθηνών. Η ενοχή του κάθε αποκτώντος περιορίζεται στο ποσοστό της περιουσίας που τους μεταβιβάστηκε 3425/2009 Εφ.Αθηνών 128/2009 Εφ.Λάρισας. Η μειωμένη, κατά ποσοστό, ευθύνη του αποκτώντος προβάλλεται με ένσταση ΑΠ 318/2008. Η μεταβίβαση της περιουσίας δεν συνιστά λόγο διακοπής της παραγραφής της κύριας απαίτησης ΑΠ 1695/1998. Αν η παραγραφή επιμηκύνθηκε σε εικοσαετή μέχρι και τη σύναψη της σύμβασης για τη μεταβίβαση της περιουσίας, η παραγραφή μπορεί να προβληθεί παραδεκτά από τον αποκτώντα ΑΠ 1695/1998. Αν η παραγραφή επιμηκύνθηκε σε εικοσαετή μετά τη σύναψη της σύμβασης για τη μεταβίβαση της περιουσίας, η παραγραφή δεν μπορεί να προβληθεί παραδεκτά από τον αποκτώντα ΑΠ 1695/1998.